Mbrojtja, Restaurimi dhe Promovimi Dixhital i Trashëgimisë Kulturore të Shqipërisë
Mon & Tech
MON TECH është një projekt inovativ që synon të mbrojë, restaurojë dhe promovojë trashëgiminë kulturore shqiptare përmes një qasjeje të integruar ndërmjet teknologjisë moderne dhe ndërhyrjeve fizike në terren. Projekti fokusohet në rivlerësimin e monumenteve historike dhe objekteve me rëndësi kulturore, duke kombinuar restaurimin e kujdesshëm fizik me dokumentimin dhe promovimin përmes mjeteve dixhitale.
Një nga shtyllat kryesore të projektit është restaurimi i monumenteve që paraqesin rrezik degradimi, duke ndjekur standardet ndërkombëtare të konservimit. Ky proces do të kryhet në bashkëpunim me specialistë të trashëgimisë kulturore, arkitektë dhe restauratorë të licencuar, me qëllim që t’u rikthehet vlera autentike dhe funksionaliteti historik këtyre strukturave.
Paralelisht me ndërhyrjet fizike, MON & TECH përfshin dixhitalizimin dhe arkivimin 3D të monumenteve, përdorimin e realitetit të shtuar (AR), krijimin e ekspozitave virtuale dhe ndërtimin e platformave interaktive që do të mundësojnë një përjetim bashkëkohor të trashëgimisë për publikun vendas dhe të huaj.
Ky kombinim i restaurimit me teknologjinë krijon një model të ri për ruajtjen dhe promovimin e
trashëgimisë kulturore, duke ofruar një qasje gjithëpërfshirëse që rrit ndërgjegjësimin, nxit
edukimin kulturor dhe fuqizon turizmin kulturor në Shqipëri. MON & TECH synon të jetë një
shembull i suksesit në ndërthurjen e traditës me inovacionin, duke garantuar një të ardhme të
qëndrueshme për të kaluarën tonë të përbashkët.
Çfarë përfshin projekti MON & TECH – Monuments and Technology?
Projekti MON & TECH është një iniciativë e gjithanshme që synon mbrojtjen, restaurimin dhe
promovimin dixhital të trashëgimisë kulturore të Shqipërisë, përmes një qasjeje moderne dhe
gjithëpërfshirëse. Projekti përfshin këto komponentë kryesorë:
Identifikimi dhe Vlerësimi i Monumenteve
Përzgjedhja e monumenteve me rëndësi të veçantë historike, kulturore apo arkitektonike që janë në rrezik nga koha, mungesa e mirëmbajtjes apo ndërhyrjeve jo të duhura.
Restaurimi dhe Konservimi Fizik
Ndërhyrje të specializuara për restaurimin e monumenteve, në përputhje me standardet
profesionale të trashëgimisë kulturore, duke ruajtur autenticitetin dhe vlerat origjinale të tyre.
Dixhitalizim dhe Dokumentim 3D
Skanime 3D dhe krijim modelesh dixhitale për ruajtje afatgjatë dhe akses publik, si dhe për të
ndihmuar restaurimin në të ardhmen.
Realitet i Shtuar (AR) dhe Platforma Interaktive
Zhvillimi i aplikacioneve që u lejojnë vizitorëve të shohin monumentet siç kanë qenë në të kaluarën, përmes realitetit të shtuar ose tureve virtuale.
Arkiva dixhitale dhe Qasje Online
Krijimi i një platforme online ku studiues, nxënës, turistë dhe publiku mund të eksplorojnë
monumentet, historikun dhe materialet vizuale/3D.
Fushatë Ndërgjegjësimi dhe Edukim Kulturor
Aktivitet edukative për shkolla, trajnime për guidat turistike dhe komunitetet lokale, për të rritur ndërgjegjësimin mbi rëndësinë e trashëgimisë.
Cilat monumente përfshihen në projekt?
Në fazën e parë të projektit MON&TECH, fokusi vendoset mbi disa monumente të përzgjedhura në bazë të rëndësisë historike, gjendjes aktuale dhe potencialit për zhvillim kulturor e turistik.
Monumentet e përfshira (shembuj):
Kalaja e Elbasanit dhe Bazilika Paleokristiane
Kalaja e Bashtovës (Qarku Fier) – një monument unik mesjetar me vlera të rralla
arkitektonike.
Ura e Goricës (Berat) – simbol i qytetit dhe lidhje historike mes komuniteteve.
Manastiri i Ardenicës – objekt i trashëgimisë shpirtërore dhe arkitekturore.
Mozaiku i Apolonisë dhe monumentet arkeologjike përreth – përfshirje e gërmimeve dhe modelimit dixhital të rrënojave.
Xhamia e Plumbit në Shkodër – për restaurim dhe vizualizim historik nëpërmjet AR.
Objekte tradicionale në Gjirokastër dhe Berat (UNESCO) – skanime 3D të ndërtesave të
vjetra dhe modeleve të banesave tipike.
Lista mund të zgjerohet sipas bashkëpunimit me institucionet vendore dhe nevojave emergjente
të monumenteve të tjera në vend.
RUDINA PAPAVASILI
ARKITEKTE